جهانگیر خسروشاهی کارشناس ادبی در نشست انسانشناسی در ادبیات دفاع مقدس در سرای اهل قلم بیست و ششمین نمایشگاه کتاب تهران با تفکیک میان رمانهایی که صادقانه که درباره دفاع مقدس نوشته میشود و رمانهایی که درباره جنگ تحملی سیاهنمایی میکنند، گفت: باید سیر تحولات رمان دفاع مقدس را مد نظر داشت و دورنمای این ژانر ادبی را مورد بررسی قرار داد.
خسروشاهی ادامه داد: در زمینه رمان دفاع مقدس باید به موضوعاتی مانند دورنمای ادبیات داستانی دفاع مقدس، ضرورت پرداختن به رمان این ژانر، چگونگی پرداختن به موضوع دفاع مقدس در قالب داستان، جابجایی مخاطبان داستان دفاع مقدس از مخاطب سنتی به مخاطب امروزی، جابجایی نویسندگان این ژانر از کسانی که شاهد دفاع مقدس بوده و کسانی که آن دوران را درک نکردهاند، آسیبها و موانع موجود در پرداختن به این نوع ادبیات، لزوم تحول در شیوه نگارش داستانها، رویکردهای نهادهای هنری کشور به موضوع دفاع مقدس و دهها موضوع دیگر اندیشید و آنها را مورد واکاوی قرار داد.
وی با انتقاد از کمیتگرایی در زمینه چاپ برخی از آثار دفاع مقدس گفت: امروز عدهای به دنبال رکوردشکنی در تعداد چاپ برخی از آثار هستند؛ چرا به جای اینکه تعداد چاپ یک کتاب را 50 یا 100 عدد برسانیم نمیآییم همان کتاب را با تیراژ بالا چاپ کنیم. مثلا تیراژ 2 هزار و 500 را به تیراژ 30 هزار نسخه تبدیل کنیم.
این کارشناس ادبیات دفاع مقدس افزود: برخی از کتابها را به تعداد 100 نسخه چاپ میکنیم تا بتوانیم از آن رونمایی کنیم و گزارش کارمان را ارتقاء دهیم. در عوض با نگاهی پژوهشی بیاییم سوالات و مشکلاتی که در زمینه ادبیات دفاع مقدس وجود دارد بررسی کرده و راه چاره بیندیشیم. برای رسیدن به دورنمای مثبت و روشن درخصوص ادبیات دفاع مقدس پرداختن به این سوالات ضروری است.
خسروشاهی در بخش دیگری از سخنانش اظهار کرد: به نظر میرسد ادبیات داستانی دفاع مقدس نیازمند یک تحول اساسی است؛ مثلا میتوان وقایع رخ داده در جنگ تحمیلی را از نگاه افسران و سربازان عراقی روایت کرد و ابعادی که تا کنون مورد پرداخت قرار نگرفته را روشن کرد.
وی همچنین از عدم پختگی عدهای از جوانان نویسنده که با رویکردهای تکنیکی جدید داستاننویسی به ادبیات دفاع مقدس میپردازند، گفت: عدهای بدون آنکه در داستاننویسی کلاسیک تسلطی داشته باشند میآیند بدون هیچ پژوهشی با تکنیکهای به قول خودشان پستمدرن یا سیال ذهن یا با شکستن عناصر داستانی و عناصر زمانی در داستان آثاری خلق میکنند که با روح دفاع مقدس و مستندات تاریخی فاصله بسیاری دارد.
خسروشاهی از مسئولان نهادها و موسسات نشر خواست که از انتشار آثاری که با اطلاعات و ارزشهای دفاع مقدس همخوان نیستند جلوگیری کنند. و گفت: به نظر میرسد کسانی در عرصه ادبیات امروز فعالیت میکنند که گویی ادبیات دفاع مقدس را به شوخی گرفتهاند.
وی در پایان ادبیات دفاع مقدس را خاکریزی فرهنگی خواند و گفت: همانگونه که دفاع مقدس خاکریز ما در یک جنگ سخت بود ادبیات دفاع مقد هم خاکریز ما در یک تهاجم فرهنگی و جنگ نرم است و حیف است که این خاکریز با نگاهها و رویکردهای سطحی آرام آرام از بین برود.