«بابی ساندز»؛ قهرمان استقلال ایرلند از انگلیس
گروه بین‌الملل دفاع‌پرس: «بابی ساندز» یکی از مبارزان استقلال ایرلند شمالی از بریتانیا بود که به جرم حمل سلاح گرم و عضویت در سازمان نظامی ارتش آزادی‌خواه ایرلند بازداشت شده و پس از ۶۶ روز اعتصاب غذا در ماه مه ۱۹۸۱ میلادی در زندان بلفاست جان باخت.
اما «بابی ساندز» که بود؟ او را می‌توان یکی از با انگیزه‌ترین و سرسخت‌ترین مبارزان سیاسی در تاریخ بریتانیا دانست که برای رهایی ایرلند شمالی و بلفاست (پایتخت) این کشور از استعمار حکومت دولت مرکزی بریتانیا مبارزه کرد و در این مسیر جان خود را فدای کشور و مردم خود کرد.
برای آشنایی هرچه بهتر با این مبارز قهرمان ایرلندی باید با زندگی نامه او آشنا شویم. «بابی ساندز» در سال ۱۹۵۴ میلادی در شهر بلفاست مرکز ایرلند شمالی در یک خانواده کاتولیک ایرلندی به دنیا آمد. او در ۱۶ سالگی به کار مکانیکی مشغول و عضو اتحادیه کارگری ایرلند شد.
«بابی ساندز» در شرایطی که در سال ۱۹۷۲ (که ۱۳ کاتولیک در تظاهرات به دست سربازان انگلیسی کشته شدند) در سن ۱۸ سالگی به ارتش آزادی‌خواه ایرلند پیوست. او همواره خواستار خروج ارتش بریتانیا از شمال ایرلند بود. این مبارز سرسخت ایرلندی، یک سال بعد به جرم حمل اسلحه دستگیر و به ۵ سال زندان محکوم شد.
اما این پایان کار و مبارزات او نبود و «بابی ساندز» ۶ ماه پس از آزادی در سال ۱۹۷۷ دوباره به همین جرم و این بار به ۱۴ سال زندان محکوم شد، ولی به محض ورود به زندان در اعتراض به رفتار دولت از پوشیدن لباس زندانیان امتناع کرد و خواستار این شد که او را به عنوان یک زندانی سیاسی و نه زندانی جنایی بشناسند.
کمی پس از آغاز اعتصاب غذای «بابی ساندز»، یکی از نمایندگان محلی ایرلندی درگذشت و او در حالی که زندانی سیاسی بود، از طرف مردم به جای این نماینده درگذشته انتخاب شد. اما دولت بریتانیا حاضر به پذیرش این انتخابات نشد و حتی قانون انتخابات را به نحوی تغییر داد که دیگر زندانیان جمهوری‌خواه نتوانند داوطلب شرکت در آن شوند. دولت وقت بریتانیا حاضر به پذیرش خواست‌های «بابی ساندز» و دیگر زندانیان جمهوری‌خواه نشد.
از طرف دیگر، خواسته «بابی ساندز»، پایان اشغال ایرلند شمالی توسط نیرو‌های بریتانیا و البته رعایت حقوق زندانیان از جمله عدم کار اجباری و حق مطالعه و ملاقات هفتگی و حق دریافت حکم قضایی بود. اما انگلیسی‌ها توجهی به خواسته «بابی ساندز» نکردند و او هم درسی تاریخی به آنها داد. او به همراه همفکرانش که به جرم جمهوری‌خواهی در زندان بودند به‌صورت دوره‌ای اعتصاب غذا کردند و توجه جهانیان جلب شد.
پیش از درگذشت «بابی ساندز»، کار به جایی رسیده بود که نمایندگان کلیسای کاتولیک هم از او خواستند به اعتصاب غذا پایان دهد و جواب این بود: «به جای این‌که به من فشار بیاورید که دست از اعتصاب غذا بردارم، بروید از دولت انگلیس بخواهید که دست از سر ما بردارد».
سرانجام «بابی ساندز» پس از ۶۶ روز اعتصاب غذا در سن بیست و هفت سالگی در ۵ می ۱۹۸۱ در زندان بلفاست درگذشت. گزارش اصلی پزشکی قانونی مرگ او را «خودکشی» و ناشی از «گرسنگی خودتحمیلی» اعلام کرد که بعداً با اعتراض خانواده‌های اعتصاب‌کنندگان علت را به «گرسنگی» تغییر داد.
البته اعتصاب غذا فقط به «بابی ساندز» محدود نماند و چند مبارز دیگر ایرلندی علیه سیاست‌های دولت محافظه‌کار «مارگارت تاچر» دست به اعتصاب غذا زدند و ۱۰ نفر آنها در این راه جان خود را از دست دادند. روندی که سرانجام با پادرمیانی «کلیسا» متوقف شد و اعتصاب غذای زندانیان پایان یافت.
اما بحران ناشی از جان باختن «بابی ساندز» موجب شد تا گروه زیادی از جوانان با شنیدن خبر مرگ او به خیابان‌های بلفاست ریختند، در خیابان‌ها سنگر بسته و با پلیس درگیر شدند. همزمان با این واکنش‌ها، صد‌ها تن از مردم در مقابل دفتر شرکت هواپیمایی بریتانیا در نیویورک به حمایت از اعضای زندانی ارتش جمهوری‌خواه ایرلند دست به تظاهرات زدند و خواستار خروج فوری ارتش بریتانیا از خاک ایرلند شدند.
مقاومت مسالمت‌آمیز بابی ساندز و پایان تراژیک آن، در سطحی وسیع در ایران نیز بازتاب یافت و اجماعی عمومی در حمایت از ایرلندی‌های مبارز و تقبیح عملکرد دولت بریتانیا به وجود آمد. بسیاری از گروه‌ها، شخصیت‌ها و نهادهای انقلابی، مانند کمیسیون امور خارجه مجلس، روابط عمومی نخست وزیری، دفتر ریاست جمهوری، حزب جمهوری اسلامی، جهاد سازندگی، سپاه پاسداران و... واکنش نشان دادند.
اما یکی از مهم‌ترین و آشکارترین تریبون‌هایی که از ایران، به مرگ بابی ساندز واکنش نشان داد، تریبون نماز جمعه تهران بود. حضرت امام خامنه‌ای، امام جمعه وقت تهران، بخش اعظم خطبه دوم خود در هجدهم اردیبهشت سال ۶۰، یعنی سه روز پس از واقعه مرگ بابی ساندز را به و تقدیر از او و مبارزات مردم ایرلند اختصاص داد. معظم‌له قبل‌تر، و در همان نخستین خطبه نماز جمعه خود در ۱۸ دی ۵۸، حمایت از نهضت‌های آزادیبخش را از اصول اساسی انقلاب عنوان کرده بود و در بسیاری از خطبه‌های بعدی ایشان هم حمایت از نهضت‌های ضداستعماری در سراسر دنیا، دیده و شنیده شد.
در همین خطبه هم، خطیب جمعه، مقاومت ایرلندی‌ها را، در ارتباط با روند رو به تزاید افول مستکبران و قدرت‌های استعماری دنیا تبیین کرد: «مطلبى که امروز در این اجتماع عظیم شما مایلم من نیز به نوبه‌ى خود مانند بقیه‌ى برادرانم بگویم، تجلیل از مجاهدات این قهرمان ایرلندى است. ما به او به چشم یک انسان مبارز فقط نگاه نمى‌کنیم، ما پیام لبهاى خاموش بابى ساندز را شنیده‌ایم و به آن ایمان قاطع داریم. این پیام، پیام سقوط قدرت‌ها و امپراطوری‌هاى سلطه‌گر جهانى است. اگر ما امروز در میان یک منطقه‌ى دور از آن نواحى، دور از منطقه‌ى قدرت‌هاى بزرگ جهانى توانسته‌ایم این حکومت الهى و اسلامى را که حکومت مستضعفین است به وجود بیاوریم، همواره گفته‌ایم و تأکید کرده‌ایم که روزگار پایان امپراطوری‌هاى سیاسى به سرآمده است. طاغوت‌ها دیگر باید بروند، مستضعفان جهان باید به آینده‌ى خود امیدوار باشند، این را ما همیشه گفتیم و پیش‌بینى کردیم وقتى که یک مبارز جوان ایرلندى زیر گوش امپراطورى پیر و پوسیده‌ى بریتانیا با آن سوابق، آن چنان مقاومتى مى‌کند که دنیا را به خود متوجه مى‌کند، وجود یک چنین شخصى و مقاومت او و رسوایى قدرت مقابل او مؤید همان سخنى است که اسلام به ما آموخته بود و ما بار‌ها آن را تکرار کردیم. گفته‌ایم و خواهیم گفت روزگار سقوط قدرت‌هاى شیطانى و طاغوتى نزدیک است.»
اعلام همدردی و پشتیبانی ملت انقلابی با مبارزان ایرلندی، بخش دیگر فرمایشات امام خامنه‌ای در این خطبه بود: «من از این تریبون مردمى و الهى در این نقطه‌ى از جهان به همه‌ى برادران و خواهرانى که در سراسر عالم علیه ظلم و استبداد قیام کرده‌اند و به خصوص به همرزمان این مبارز در اروپا، در ایرلند پیام مى‌دهم مقاومت کنید و بدانید که پیروزى از آن مستضعفان است و بدانید که یک امت به‌پاخاسته در این سوى جهان پشتیبان و حامى شماست، ما شما را تأئید مى‌کنیم، ما حرف شما را مى‌فهمیم، ما رنج بابى ساندز را مى‌فهمیم. ما هم آن روزگار را گذرانده‌ایم.»
از طرف دیگر، دولت وقت جمهوری اسلامی ایران خواهان حضور نماینده‌ای در مراسم خاکسپاری «بابی ساندز» شد، اما این درخواست با عدم صدور ویزا از سوی بریتانیا، محقق نشد. از سوی دیگر، شورای نامگذاری شهر تهران در ۱۳۶۰ خیابان ضلع غربی سفارت انگلیس را به منظور تجلیل از جانباز چریک مبارز ارتش جمهوری‌خواه ایرلند از خیابان محمد همایون به نام خیابان بابی ساندز نامگذاری کرد و نام محمد همایون برای خیابان زمرد واقع در شرق حسینیه ارشاد برگزیده شد.
انتهای پیام/ ۱۳۴
